مجلس خبرگان، از دو بخش هيئت رئيسه و كميسيون‏ها تشكيل مى‏شود:

الف) هيأت رئيسه؛ مجلس خبرگان، داراى دو گونه هيأت رئيسه است: هيأت رئيسه سِنّى كه در اوّلين جلسه مجلس خبرگان، بر اساس سنّ نمايندگان، تعيين مى‏شود كه مسن‏ترين فرد از خبرگان حاضر، به عنوان رئيس سِنّى و فرد بعدى به منزله نايب‏رئيس و دو نفر از جوان‏ترين خبرگان حاضر، به سِمَت منشى، معيَّن مى‏شوند و در جايگاه مخصوص قرار مى‏گيرند.

هيأت رئيسه سنّى، وظايف زير را بر عهده دارد:
- اداره جلسه افتتاحيه؛
- انجام دادن مراسم تحليف؛
- اجراى انتخابات هيئت‏رئيسه دائم.

هيأت رئيسه سِنّى، با انتخاب اعضاى هيأت رئيسه دائم، به كار خود پايان مى‏دهد. مدّت زمان هيأت رئيسه سِنّى، فقط در اوّلين جلسه هر دوره از مجلس خبرگان است. هيأت رئيسه دوم، هيأت رئيسه دائم است. اين هيأت، مركَّب از رئيس، دو نايب‏رئيس، دو منشى و دو كارپرداز است كه از ميان اعضاء، براى مدّت دو سال و با رأى مخفى، انتخاب مى‏شوند.

انتخاب رئيس، با رأى اكثريّت مطلق حاضران و انتخاب نوّاب رئيس و منشيان و كارپردازان، هر كدام جداگانه و با اكثريّت نسبى و به صورت مخفى خواهد بود. در صورتى كه در انتخاب رئيس، در مرحله اوّل، اكثريّت مطلق حاصل نشود، از بين دو نفرى كه بيشترين رأى را كسب كرده‏اند، با رأى‏گيرى مجدّد و اكثريّت نسبى، رئيس، انتخاب مى‏شود. رياست مجلس خبرگان، علاوه بر اداره جلسات مجلس خبرگان، بر كلّيّه امور ادارى، مالى، استخدامى و



سازمانى مجلس خبرگان، نظارت دارد و بايد با ارتباط منظَّم با رهبرى، شرايط را براى انجام دادن وظايف مجلس خبرگان آسان كند. وى، مصوَّبات قانونى مجلس خبرگان را امضا و به مراجع ذى‏ربط ابلاغ مى‏كند. رئيس مجلس خبرگان، موظَّف است گزارشى سالانه از عمل‏كرد و اقدامات هيأت رئيسه را به مجلس خبرگان ارائه كند.

ب) كميسيون‏ها؛ به منظور بررسى‏هاى كارشناسى و تهيّه گزارش جهت طرح در جلسات رسمى، كميسيون‏هاى زير در مجلس خبرگان تشكيل شده است:

1. كميسيون اصل 108 قانون اساسى‏
به منظور بررسى و تدوين قوانين مربوط به خبرگان، از جمله انتخابات و آيين‏نامه داخلى مجلس خبرگان، تشكيل مى‏گردد. اعضاى اصلى آن، يازده نفر و اعضاى على‏البدل، چهار نفرند.

2. كميسيون امور مالى و ادارى‏
به بررسى امور مالى و ادارى مجلس خبرگان مى‏پردازد، داراى نه عضو اصلى و سه عضو على‏البدل است.

3. كميسيون اصل 107 و 109 قانون اساسى‏
به منظور آمادگى خبرگان براى اجراى اصل يك‏صدوهفتم و شناخت حدود و شرايط مذكور در اصل پنجم و يك‏صدونهم قانون اساسى، كميسيونى مركّب از يازده نفر عضو اصلى و چهار نفر عضو على‏البدل، تشكيل مى ‏شود تا در باره همه موارد مربوط به شرايط و صفات رهبر و در باره همه كسانى كه در مظانّ رهبرى قرار دارند، تحقيق و بررسى به عمل آورد و نتايج آن را به هيأت رئيسه ارائه كند. گزارش اين كميسيون، سرّى تلقى مى‏شود و به صورت اسناد طبقه‏بندى شده، حفاظت مى‏گردد و بدون تصويب مجلس خبرگان، در اختيار ديگرى قرار نمى‏گيرد، مگر رهبرى، كه عنداللزوم به اطّلاع وى مى‏رسد.



4. كميسيون سياسى - اجتماعى‏
به منظور آگاهى مستمر اعضاى مجلس‏خبرگان از تحوّلات مهمِّ داخلى و جهانى، به ويژه در زمينه مسائل سياسى، فرهنگى، مديريّتى، امنيّتى و اقتصادى تشكيل مى‏شود و موظَّف است با تشكيل جلسات با حضور نخبگان و مسئولان امور سياسى، امنيّتى، فرهنگى، اقتصادى، اجتماعى، مسائل مهم داخلى و جهانى را كه به نحوى، به انجام وظايف خبرگان، به ويژه وظايف مذكور در اصول يك‏صدوهفتم و يك‏صدونهم قانون‏اساسى، مربوط مى‏شود، مورد بررسى قرار دهد و گزارش آن را به هيأت رئيسه تقديم كند تا در اوّلين اجلاسيّه خبرگان، به اطّلاع اعضا رسد.

5. كميسيون تحقيق موضوع اصل 111 قانون اساسى‏
به منظور اجراى اصل يك‏صد و يازدهم قانون اساسى و براى نظارت بر استمرار شرايطى كه در اصل پنجم و يك‏صدونهم قانون اساسى براى رهبرى ذكر شده است و تصميم‏گيرى در موارد فقدان آن، تشكيل مى‏شود.

تحقيقات و مذاكرات اين كميسيون، محرمانه است. مجلس خبرگان، به وسيله اين كميسيون، موضوع نظارت بر رهبرى را به اجرا مى‏گذارد. اين كميسيون، بايد هرگونه اطّلاعات لازم را در رابطه با اصل صدويازده، در محدوده قوانين و موازين شرعى، تحصيل كند و نسبت به صحّت و سُقْم گزارش‏هاى مربوطه، بررسى لازم را به عمل آورد. ساير اعضاى خبرگان نيز، اطّلاعات خود را در باره اصل صدويازده، در اختيار اين كميسيون قرار مى‏دهند. كميسيون، بعد از بررسى و تحقيق، در صورتى كه مطالب مذكور را براى تشكيل اجلاس خبرگان، كافى نداند، موضوع را با عضو يا اعضاى خبرگان كه اطّلاعات را در اختيار گذارده‏اند، در ميان مى‏گذارد و توضيحات خود را ارائه مى‏كند و در صورتى كه آنان قانع نشدند، اگر اكثريّت نمايندگان، تقاضاى تشكيل جلسه فوق‏العاده را كنند، اجلاسيّه مجلس خبرگان، برگزار مى‏شود.

6. كميسيون بررسى راه‏هاى پاسدارى و حراست از ولايت فقيه‏
به منظور بررسى راه‏هاى مناسبِ پاسدارى و حراست از ولايت فقيه، تشكيل مى‏گردد. اهم وظايف آن، ارائه پيشنهاد به هيأت رئيسه در اين امور است:

1. تحقيق و پژوهش در موضوع حكومت اسلامى، بالاخص ولايت فقيه، تأليف و نشر آن به صورت‏هاى مناسب و پاسخ به شبهات؛

2. معرّفى ولايت فقيه در مجامع علمى داخل و خارج كشور و در سطح عموم مردم؛

3. بررسى شيوه‏هاى مناسب تدريس و ترويج انديشه حكومت اسلامى و ولايت‏فقيه، در سطوح مختلف تحصيلى دانش آموزان و دانشجويان و نيز در سطح رسانه‏هاى عمومى، خصوصاً صدا و سيما و ارائه راهكارهاى مناسب به هيئت رئيسه مجلس خبرگان.

منبع